نکاتی طلایی برای سرمایه‌گذاری در طلا

هنگام خرید هدیه تولد، ازدواج، سالگرد و یا تقدیر و تشکر، همیشه یکی از گزینه‌ها طلا است. چون باارزش است. نه الزاماً گران. خیلی از هدایا ممکن است از آن قطعه طلا گران‌قیمت‌تر باشد. ولی طلا یک هدیه باارزش است. و می‌دانیم که قیمت با ارزش فرق دارد. طلا این ارزش را مدیون خواص شیمیایی، فیزیکی، اقتصادی، روانی و عوامل دیگرش است.

خانم‌ها طلا را پشتوانه زندگی خود می‌دانند. چون همیشه ارزش آن درحال افزایش است. برای آقایان سهولت نقدشوندگی طلا از اهمیت ویژه‌ای دارد. در چالش‌های اقتصادی زندگی، تنها خریدی است که از آن پشیمان نمی‌شویم. نگهداری و جابجایی آن هم آسان است.

جدا از جلای زرد طبیعی، چکش‌خواری آن به نحوی است که قابلیت ورقه شدن تا یک ردیف اتم را دارد. این یعنی با آلیاژهای آن می‌توان وسایل تزیینی بسیار نفیسی ساخت.

بله. قصد داریم راجع به یکی از جذاب‌ترین کالاها، بااهمیت‌ترین زمینه‌های سرمایه‌گذاری و ارزنده‌ترین پشتوانه‌های اقتصاد صحبت کنیم. کالایی که مورد‌توجه افراد، خانواده و حتی یک کشور و البته تمام سیستم‌های اقتصادی در جهان است.

سرمایه‌گذاری در طلا

سرمایه‌گذاران می‌دانند که بهتراست بخشی از سبد سرمایه‌شان را به خرید طلا اختصاص ‌دهند. البته در زمان کم‌رونق‌شدن بازارهای موازی مثل مسکن و یا کاهش سود بانکی، طلا موردتوجه بیشتری واقع می‌شود.

فعالان بازار سرمایه هم برپایه این دارایی، ریسک بسیاری از معاملاتشان را پوشش می‌دهند، یا در اصطلاح هج (hedjing) می‌کنند. وجود بازارهای نقدی و ابزار مشتقه باعث ایجاد فرصت آربیتراژ و کسب سود بدون‌ریسک در این کالا است.

با تمام پیشرفت‌های تکنولوژیکی بشر در طی قرون، نه‌تنها از ارزش طلا کاسته ‌نشده. بلکه افزایش هم یافته ‌است. در داستان‌های تاریخی آورده‌اند که همیشه کیمیاگران‌ در آرزوی تبدیل سایر فلزات به طلا بوده‌اند.

طلا به عنوان زینت و سرمایه

طلا به عنوان زینت موردتوجه است. ولی با‌ دید سرمایه‌گذاری کارمزدِ هزینه ساخت دارد. بنابراین برخی افراد، علاقه‌مند به خرید طلای دست‌دوم هستند. با این کار هزینه اجرت ساخت را نمی‌دهند. البته بازهم تا حدود قابل‌توجهی قیمت خریدو‌فروش آن متفاوت است.

به‌هرحال طلا در اشکال سکه، شمش و حتی زیورآلات، حکم سرمایه را دارد.

نوعی از سرمایه‌گذاری در ‌این‌ کالا با عنوان گواهی سپرده نیز وجود دارد. گواهی سپرده یک ورقه بهادار است. این فرزند خلف طلا، بسیاری از خواص مادر را با قدرت و شدت بیشتری دارد. تنها ضعفش این ‌است‌ که جلایی طلایی رنگ ندارد.

گواهی سپرده کالایی چیست؟

بر طبق تعریف، گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت مقدار معینی کالای سپرده‌شده در انبار است. پشتوانه آن، بیجک یا قبض انباری است که انباردار برای آن صادر می‌کند.

برای سکه طلا، بانک رفاه کارگران به عنوان انبار پذیرفته شده است.

برای سرمایه‌گذاری سکه بهتر از طلای زینتی است.

برای خریدوفروش این گواهی، باید کد معاملاتی بورس اوراق بهادار خود را از یک کارگزار بورس دریافت کنیم. پس‌ازآن می‌توانیم با یک تلفن، یا به صورت آنلاین سفارش خرید و یا فروشمان را در سامانه معاملات ثبت کنیم.

تسویه نقدی خریدوفروش این اوراق یک روز کاری پس از انجام معامله است. هر ۱۰ ورقه گواهی سپرده طلا معادل یک سکه تمام بهار آزادی است.

هزینه معاملاتی گواهی سپرده طلا

در هنگام سپرده‌گذاری، هر ۱ سکه به ۱۰ برگ گواهی تبدیل می‌شود.

هزینه کارشناسی و ارزیابی هر سکه ۵۰۰۰ ریال است. بابت انبارداری هم بانک رفاه کارگران روزانه ۵۰ ریال دریافت می‌کند.

کارمزد معاملات درصدی از مبلغ معامله است. این رقم برای خرید ۰٫۰۰۲۶۲ و فروش ۰٫۰۰۲۷۸ حجم معاملات است. این رقم شامل مجموع کارمزدهای کارگزار، بورس، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه، شرکت مدیریت فن‌آوری بورس و حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است.

سکه طلا

در ایران برای اولین بار داریوش هخامنشی، اقتصادی برمبنای دو فلز طلا و نقره را بنا نهاد. اولین سکه به نام «دریک» از جنس طلای خالص بود. سکه «شکل» از جنس نقره و معادل ارزش یک گوسفند بود. ۲۰ شکل نقره‌ای معادل یک دریک بها داشت. ضرب سکه در دوره‌های مختلف حکومتی همواره با مقاصد تجاری، فرهنگی و سیاسی ادامه داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سال ۱۳۵۸ سکه طلا با عنوان بهار آزادی و به‌ جای سکه پهلوی با همان وزن، اندازه و عیار ضرب شد:

شکل: دایره، قطر ۲۲ میلی‌متر

وزن سکه: ۸٫۱۳۵۹۸ گرم، وزن طلای خالص ۷٫۳۲۲۳۸۲

عیار: ۲۱٫۶ در ۲۴ معادل عیار ۹۰۰ در ۱۰۰۰

در ایران برای اولین بار داریوش هخامنشی، اقتصادی برمبنای دو فلز طلا و نقره را بنا نهاد. اولین سکه به نام «دریک» از جنس طلای خالص بود. سکه «شکل» از جنس نقره و معادل ارزش یک گوسفند بود.

از سال ۱۳۷۰ و پس از رحلت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی تا‌کنون، سکه‌ای معروف به سکه امامی توسط بانک مرکزی ضرب می‌شود. این سکه از لحاظ وزن و سایر مشخصات مشابه سکه بهار آزادی است.

واحد معمول اندازه‌گیری طلا مثقال است. یک مثقال معادل ۴٫۶۰۸ گرم است.

واحد جهانی وزن طلا انس است. یک انس معادل ۳۱٫۱۰۳۴۳۱ گرم وزن دارد. هر گرم معادل ۱۰۰۰ سوت است. یعنی اگر یک گرم را به ۱۰۰۰ واحد تقسیم کنیم، هر قسمت معادل یک سوت است. یک قیراط معادل ۲۰۰ سوت است.

مظنه طلا نیز به مفهوم قیمت یک مثقال طلای ۱۷ عیار است.

عوامل موثر بر قیمت سکه

قیمت جهانی طلا عاملی است که با نوسان خود بر قیمت سکه به صورت مستقیم تاثیر می‌گذارد. یک انس طلا معادل ۳۱٫۱۰۳۴۳۱ گرم با عیار ۹٫۹۹۹ یا همان ۲۴ است.

قیمت دلار ‌به ریال در بازار، دیگرعامل موثر بر قیمت طلا است.

هزینه ضرب سکه معادل ۷۰،۰۰۰ ریال، کارمزد عرضه سکه در بانک به مبلغ ۵،۰۰۰ ریال و مالیات برارزش‌افزوده، مواردی است که به قیمت تمام‌شده سکه اضافه می‌شود. قیمت حقیقی سکه با درنظرگرفتن این عوامل و از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

[۳۱٫۱ /(قیمت یک انس*قیمت دلار ‌به‌ریال)]*۰٫۹ * وزن سکه + حق ضرب = قیمت سکه

فاصله قیمت محاسبه شده از قیمت بازاری سکه را حباب می‌گویند. حباب براثر عوامل روانی و میزان عرضه‌وتقاضا ایجاد می‌شود.

بازارهای طلا در ایران

خریدوفروش سکه به‌صورت فیزیکی را می‌توان دریک صرافی یا بازار طلا انجام داد.

معاملات آتی (futures) و اختیار معامله (options) با مراجعه به یک کارگزار بورس کالا صورت ‌می‌پذیرد. این امر با کد معاملاتی ابزارمشتقه در بورس کالا ممکن ‌است.

برای سرمایه‌گذاری در طلا گزینه‌هایی به غیر از خرید فیزیکی هم وجود دارد.

همان‌گونه که پیش‌تر هم بیان‌ شد، گواهی ‌سپرده ‌طلا را از توسط یک کارگزار بورس اوراق بهادار خریدوفروش می‌کنیم.

واحدهای صندوق طلا در زمان پذیره‌نویسی در بورس کالا به فروش می‌رسند. سپس معاملات ثانویه آن در بورس اوراق بهادار و از طریق کارگزاری مربوط به‌ آن ‌بورس انجام می‌شود.

صندوق طلا

صندوق‌های کالایی ابزارهای جدید مالی در بازار سرمایه هستند. این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهند تا به جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر، واحدهای این صندوق‌ها را خریداری کنند. این صندوق­ها تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می‌کنند. پذیره‌نویسی آن‌ها در بورس کالا انجام می‌پذیرد. معاملات ثانویه بر روی واحدهای آن در بورس اوراق بهادار شکل می‌گیرد.

هدف از تشکیل یک صندوق، جمع‌آوری و تجمیع وجوه سرمایه‌گذاران و مدیریت حرفه‌ای این وجوه است. این امر با استفاده از روش‌های کاهش ریسک سرمایه‌گذاری مدیران خبره و صرفه‌جویی ناشی از مقیاس، ممکن می‌شود.

براین‌اساس، مدیران صندوق طلا، انواع اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلا را در بورس می‌خرند. بنابراین سرمایه‌گذاران از نوسانات قیمت طلا و ارز می‌توانند بازده مناسبی کسب کنند.

ترکیب دارایی‌های صندوق طلا

حداقل ۷۰ درصد وجوه موجود در صندوق، به خرید گواهی سپرده کالایی سکه طلا، اختصاص می‌یابد.

حداکثر ۲۰ درصد اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا و ۵ درصد، اخذ موقعیت خرید درقرارداد اختیار معامله سکه طلا نیز مجاز است.

حداکثر به میزان ۵۰% از ارزش کل دارایی­های صندوق در زمان اتخاذ موقعیت، می‌تواند به سرمایه‌گذاری در تعهد خالص موقعیت‌های بدون پوشش در قراردادهای مشتقه مبتنی بر سکه طلا تخصیص یابد. در صورت وجود مازاد وجوه، می‌توان اقدام به خرید اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده و گواهی سپرده بانکی کند.